Zarząd województwa podlaskiego proponuje specjalną strefę inwestycyjną we wschodnich regionach

Prace nad paktem na nową perspektywę finansową Unii Europejskiej 2028-2034 zainaugurowano w czerwcu na spotkaniu w Białowieży (Podlaskie) z udziałem wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Raffaele Fitto. Pakt ma być formą wsparcia regionów wschodnich z krajów UE - Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Słowacji, Węgier i Rumunii, które mają trudne sąsiedztwo z Rosją, Białorusią i Ukrainą i ponoszą z tego powodu różne konsekwencje gospodarcze i społeczne.

We wschodnich regionach powinna powstać specjalna strefa inwestycyjna z preferencjami podatkowymi i dostępem do funduszy UE, by przyciągać inwestorów - to jeden z pomysłów województwa podlaskiego dotyczący "Paktu na rzecz wschodnich regionów przygranicznych".

Stanowisko ws. paktu przyjął w czwartek w Białymstoku zarząd województwa podlaskiego. Ma być ono przekazane KE w ramach kończących się w czwartek konsultacji społecznych nad dokumentem.

Marszałek województwa podlaskiego Łukasz Prokorym powiedział w czwartek na konferencji prasowej zapowiadającej zwołaną na 23 września sesję sejmiku województwa, że stanowisko jest efektem wielu spotkań z przedsiębiorcami i samorządami.

Od lata 2021 r. na granicy z Białorusią trwa wywołany przez ten kraj kryzys migracyjny. Obecnie zamknięte są wszystkie przejścia graniczne z Białorusią. Władze województwa podlaskiego wskazują, że cały region ponosi skutki sytuacji na wschodzie: gospodarcze, społeczne, rozwojowe, transgraniczne.

"Zamknięcie wschodniego kierunku wymiany handlowej szczególnie dotknęło duże przedsiębiorstwa produkcyjne i eksportowe z województwa podlaskiego, które wcześniej korzystały z rynków Republiki Białoruskiej, Federacji Rosyjskiej i Ukrainy oraz ze szlaków transportowych przebiegających przez te kraje. Skutki tego kryzysu objęły nie tylko sektor MŚP, lecz także duże firmy przemysłowe, które są filarami lokalnej gospodarki i kluczowymi pracodawcami" - napisał zarząd województwa w swoim stanowisku.

Zwrócił uwagę m.in. na zahamowanie inwestycji i spadek przychodów, oraz na to, że region traci na konkurencyjności z innymi województwami i sytuacja ta zniechęca inwestorów.

W stanowisku wskazano, że pakt daje szanse na to, by region stał się bardziej odporny i konkurencyjny. Firmy oczekują od UE wsparcia, które pomoże im dostosować się do istniejących warunków. Region liczy m.in. na fundusze gwarancyjne, preferencyjne pożyczki, granty na inwestycje, rekompensaty za ograniczenia w handlu transgranicznym, fundusze na strategiczne projekty technologiczne i infrastrukturalne w przemyśle. Chodzi również o wsparcie firm z branż takich jak: turystyka, gastronomia, agencje celne, handel transgraniczny, które ucierpiały na sytuacji na granicy.

"Dodatkowo województwo podlaskie postuluje utworzenie specjalnej strefy inwestycyjnej, obejmującej wszystkie województwa wschodnie, na wzór dotychczasowych krajowych specjalnych stref ekonomicznych. Strefa taka powinna zapewniać przedsiębiorcom preferencje podatkowe, uproszczone procedury administracyjne oraz priorytetowy dostęp do funduszy unijnych i krajowych" - czytamy w stanowisku.

W ocenie władz województwa podlaskiego taka strefa byłaby impulsem inwestycyjnym.

Władze województwa chcą także, aby w algorytmie podziału pieniędzy z UE znalazł się dodatkowy czynnik, czyli trudne położenie. Chcą też utworzenia specjalnej inicjatywy na rzecz tych regionów z dodatkową pulą pieniędzy, wyższego poziomu dofinansowania projektów realizowanych w tych regionach czy wyższego poziomu pomocy publicznej, a także pomocy de minimis.

Podlaskie opowiedziało się także za inwestycjami w cyberbezpieczeństwo i teleinformatykę. Władze postulują również m.in. budowę i modernizację schronów, magazynów żywności i wody, dalsze inwestycje w infrastrukturę graniczną, wzmocnienie i doposażenie służb, szpitali w sprzęt do działania w niestandardowych warunkach, możliwość przeznaczania środków UE na lotniska.

"Wschodnie regiony graniczne UE powinny zostać potraktowane jako obszary o specjalnym statusie rozwojowym i bezpieczeństwa, a ich potrzeby należy trwale wpisać w ramy legislacyjne i finansowe" - podano w stanowisku.

Podlaskie graniczy z Białorusią (zewnętrzna granica UE) i Litwą (wewnętrzna granica UE z przywróconymi obecnie czasowymi kontrolami). (PAP)

kow/ pad/