Żniwa w skansenie już w niedzielę 3 sierpnia

Obrzęd żniwny odtworzą zespoły ludowe Wrzosy i Pogodna Jesień z Moniek oraz Trzciannianki z Trzciannego. Po inscenizacji można będzie wziąć udział w warsztatach wykonywania równianek, tkania krajek oraz w potańcówce z Kapelą Braci Rejwów. Początek o godzinie 14.30.

Dawniej żniwa na Podlasiu rozpoczynały się w drugiej połowie lipca. Towarzyszyły im obrzędy mające zapewnić żniwiarzom obfite plony, a także urodzaj w następnych latach.

Zżynanie pierwszych kłosów nazywano zażynkiem. Ten początek żniw traktowano bardzo poważnie. Uważano, że jego powodzenie będzie miało wpływ na dalszą pracę żniwiarzy i jej efekty. Starannie wybierano osobę, która tego dokona - musiał to być ktoś pobożny, a do tego zręczny i pracowity, cieszący się szacunkiem wśród sąsiadów. Żeby zapewnić ludziom przychylność Boga – z pierwszych garści zżętego zboża układano krzyż. By zażegnać widmo głodu - kładziono na nim kromkę chleba.  

Równie wielką wagę przywiązywano do zakończenia żniw, które także nie mogło się obejść bez towarzyszących pracy rytuałów. Kiedy prace miały się ku końcowi, na polu zostawiano niewielką kępkę zboża zwaną przepiórką. Ta niezwykła dekoracja miała zapewnić obfity plon w następnym roku. Kłosy wiązano, zdobiono kwiatami, wokół układano kamienie, w środku – chleb, ale żeby zagwarantować polom urodzaj, trzeba było jeszcze oborać przepiórkę. Żniwiarza lub żniwiarkę chwytano za nogi i, ku uciesze patrzących, ciągnięto wokół przepiórki. Ta zostawała na polu do czasu, gdy trzeba je było zaorać przed kolejnym siewem. 

Żniwa kończył przemarsz orszaku dożynkowego, na którego czele niesiono wieniec. Jego podstawą było niemłócone zboże, głównie pszenica i żyto. Jako symbol dobrobytu, wieniec dożynkowy strojono orzechami, jabłkami, jarzębiną, kwiatami i wstążkami. Przeznaczony był dla gospodarza, który w podzięce zapraszał wszystkich do wspólnego biesiadowania.

Po inscenizacji obrzędu, w trakcie „Żniw w skansenie”, będzie można spróbować swoich sił w wykonywaniu równianek. To wiązanki dożynkowe, które święci się w kościołach 15 sierpnia, w Święto Matki Boskiej Zielnej. Dawniej układano je z czterech rodzajów zbóż: owsa, pszenicy, żyta i jęczmienia, warzyw oraz ziół. W niektórych wsiach na Sokólszczyźnie równianki przewiązywano krajkami – wąskimi, tkanymi pasami. Pod okiem twórczyni ludowej Kariny Zaborowskiej, będzie można nauczyć się je tkać. Będą też stoiska z regionalnymi potrawami i atrakcje dla dzieci - warsztaty rozpoznawania zbóż oraz wykorzystania tradycyjnych sprzętów, jak żarna czy stępy.

Wydarzenie zakończy się, zgodnie z tradycją, potańcówką. Zagra znana bywalcom Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej Kapela Braci Rejwów.