Budżet 2026: prawie 194 mld z PIT dla samorządów; 115 mld zł na potrzeby oświatowe

Dochody samorządów z tytułu udziału w dochodach z PIT wzrosną o 11,4 proc. ze 174,1 mld zł w 2025 r. do 193,8 mld zł - wynika z projektu budżetu państwa na 2026 r. przyjętego w czwartek rząd. Kwota potrzeb oświatowych wyniesie 115 mld zł. 

W komunikacie kancelarii premiera, opublikowanym po posiedzeniu rządu podano, że wydatki budżetu państwa w 2026 roku wyniosą 918,9 mld zł, a dochody zostały zaplanowane na 647,2 mld zł. Oznacza to, że deficyt budżetu nie powinien przekroczyć 271,7 mld zł.

Resort finansów podał, że prognozowane dochody podatkowe na 2026 r. wyniosą 579,9 mld zł i wzrosną o 43,6 mld zł w stosunku do przewidywanego wykonania w roku 2025.

Ministerstwo wskazało też, że prognozowana kwota dochodów z PIT dla budżetu państwa na 2026 r. wyniesie 32 mld zł.

W komunikacie zaznaczono, że "istotne znaczenie, oprócz środowiska makroekonomicznego, będzie miał wzrost dochodów JST z tytułu udziału w dochodach z PIT ze 174,1 mld zł w 2025 r. do 193,8 mld zł (wzrost o 11,4% r/r)". 

Subwencja ogólna dla JST

Zgodnie z projektem budżetu subwencja ogólna dla jednostek samorządu terytorialnego wyniesie łącznie 52,7 mld zł, tj. o 6,7 proc. więcej niż zaplanowano na 2025 r. (49,4 mld zł).

Jak wyjaśniono w uzasadnieniu projektu, subwencja ogólna na 2026 r. została wyliczona według zasad określonych w ustawie z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która zmieniła system finansowania jednostek samorządu terytorialnego, wprowadzając do porządku prawnego regulacje zapewniające stabilny system finansowania JST oraz zwiększające dochody samorządów w sposób systemowy.

Wskazano przy tym, że w nowej ustawie odstąpiono od subwencji ogólnej w formie części wyrównawczej, oświatowej, równoważącej (regionalnej) i rozwojowej, finansowanej wydatkami z budżetu państwa. Zgodnie z obecnymi rozwiązaniami samorządom naliczane są potrzeby finansowe (wyrównawczych, oświatowych, rozwojowych, ekologicznych i uzupełniających).

"Finansowanie naliczonych potrzeb finansowych następuje poprzez zwiększone dochody z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych. Subwencję ogólną będą otrzymywały JST, dla których kwota zwiększenia dochodów podatkowych będzie niższa od kwoty potrzeb finansowych" - zaznacozno w uzasadnieniu.

Zgodnie z projektem kwota potrzeb oświatowych samorzadów w 2026 r. wyniesie 115 mld zł. 

Z kolei kwota bazowa dla nauczycieli wyniesie ona 5 597,86 zł, czyli będzie o 163,04 zł wyższa niż tegoroczna, która wynosi 5 434,82 zł. Oznacza to wzrost o 3 proc. tak jak dla sfery budżetowej.

W uzasadnieniu do projektu podano, że zabezpieczono środki na podwyżkę wynagrodzeń o 3 proc. pracowników państwowej sfery budżetowej, w tym funkcjonariuszy i żołnierzy, pracowników ministerstw, urzędów centralnych i wojewódzkich, nauczycieli, a także zwiększono fundusz wynagrodzeń pracowników ZUS i KRUS. Łączny koszt podwyżek wynagrodzeń wraz z pochodnymi to około 6,7 mld zł.

Dotacje dla samorządów 

Na rok 2026 dla samorządów na finansowanie zadań z zakresu administracji rządowej, na dofinansowanie ich zadań własnych oraz zadań realizowanych na podstawie porozumień zaplanowano dotacje w wysokości 34,9 mld zł, z tego na zadania bieżące zaplanowano 31,6 mld zł, a zadania inwestycyjne 3,3 mld zł. Jak wyjasniono w uzasadnieniu, w kwocie tej nie zostały ujęte dotacje na współfinansowanie oraz finansowanie (wydatki podlegające refundacji) programów i projektów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy
o finansach publicznych, a także zaplanowane w rezerwach celowych.

mp/