Na nieco ponad tydzień przed terminem złożenia przez gminy tzw. sprawozdań odpadowych za 2024 r. IOŚ-PIB przygotowało ekspertyzę umożliwiającą samorządom wyliczenie ilości bioodpadów poddanych recyklingowi w przydomowych kompostownikach. Zdaniem resortu klimatu może to pomóc gminom w poprawie ich wskaźników recyklingu.

Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy poinformował o zakończeniu prac nad raportem zawierającym dane umożliwiające określenie ilości bioodpadów komunalnych, które zostały posegregowane i poddane recyklingowi u źródła w gospodarstwach domowych w poszczególnych województwach w Polsce. Częścią publikacji jest też instrukcja dla gmin, która krok po kroku przedstawia sposób wyliczenia masy bioodpadów komunalnych posegregowanych i poddawanych recyklingowi w przydomowych kompostownikach metodą pomiaru bezpośredniego.

„Jest! Długo wyczekiwana ekspertyza IOŚ-PIB na temat recyklingu u źródła została dziś opublikowana. Urzędnikom w gminach szczególnej lekturze polecam załącznik do raportu: "INSTRUKCJA DLA GMIN – METODA BEZPOŚREDNIA" – poinformował w mediach społecznościowych dr Marek Goleń, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami w MKiŚ.

Dodał, że gminy mają nieco ponad tydzień na zastosowanie wyników tych badań przy obliczaniu poziomów recyklingu za 2024 rok. Zgodnie z przepisami 31 marca mija termin składania rocznych sprawozdań z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami za 2024 r. 

„Wiem, że przydałoby się więcej czasu, ale zapewniam, że nikt nie zwlekał i walczyliśmy bardzo mocno, żeby opublikować ten materiał przed Światowym Dniem Recyklingu. Co prawda jest dzień po tym terminie, ale jest” – dodał Goleń.

Według niego gminy wliczając ilości bioodpadów powstających z ogrodów przydomowych (a to w niektórych województwach ponad 2 kg/m2/rok!) poddawanych kompostowaniu, na pewno poprawią swoje poziomy recyklingu.

Metodyka została opracowana zgodnie z wymaganiami zawartymi w załączniku II Decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2019/1004, która ustala zasady obliczania, weryfikacji i zgłaszania danych dotyczących odpadów, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE. 

Badania przeprowadzono we współpracy z gminami, podmiotami zewnętrznymi oraz osobami prywatnymi w ramach kilku cykli badawczych. Wyniki wskazują, że średnia ilość bioodpadów kuchennych, które zostały posegregowane i poddane recyklingowi przez jednego mieszkańca, wynosi około 97 kg rocznie. Z kolei średnia ilość bioodpadów zielonych, które powstały z 1 m² terenu zielonego w gospodarstwach domowych, wynosi 1,92 kg rocznie.

Badania wykazały także, że podział gmin na województwa czy rodzaje gmin nie oddaje w pełni indywidualnych potrzeb i rzeczywistego poziomu recyklingu w każdej z nich. Dlatego, zgodnie z wynikami analizy, zalecane jest stosowanie indywidualnych wskaźników wytwarzania odpadów komunalnych w poszczególnych gminach.

Z danych MKiŚ wynika, że od 2020 roku wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska ukarali 1664 gminy za brak osiągnięcia wymaganych poziomów recyklingu. Łączna kwota wymierzonych kar wyniosła prawie 82 mln zł. Z danych resortu wynika jednak, że część gmin skorzystała z przepisu umożliwiającego zawieszenie lub umorzenie kary po wcześniejszym wdrożeniu programu naprawczego. Niemniej dotychczas zapłaciło je 612 gmin. 

Zgodnie z przepisami każde państwo członkowskie UE musi osiągać określone poziomy przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. W 2020 r. wskaźnik ten wynosił 50 proc. w odniesieniu do 4 frakcji odpadów komunalnych (papier, metal, plastik, szkło), a od 2025 r. wynosi 55 proc. w odniesieniu do wszystkich wytworzonych odpadów komunalnych. W celu osiągnięcia powyższego, począwszy od 2021 r. gminy są obowiązane osiągnąć poziomy przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w wysokości co najmniej: 20 proc. wagowo – za rok 2021; 25 proc. wagowo – za rok 2022; 35 proc. wagowo – za rok 2023; 45 proc. wagowo – za rok 2024; 55 proc. wagowo – za rok 2025.

mp/