W Kolnie walczyli żywi ludzie,  a  kamienne pomniki są symbolami ludzi, których należy znać z  imienia i nazwiska.

To im należy oddać cześć,  a rodziny żyjące w Kolnie powinny wiedzieć, że ich przodkowie są szanowani.

Dlatego warto znać trzy części filmu dokumentalnego o okupacji i działaniach konspiracji w Kolnie podczas II wojny światowej.

Film ten jest dostępny w  Miejskiej Bibliotece Publicznej w Kolnie.

O okupacji opowiadają przedwojenni harcerze i żołnierze Armii Krajowej: Anna Bianga i Tadeusz Butler.

Film został zrealizowany 29 czerwca  1992 roku przez Pana Truszkowskiego, słynnego Sybiraka, w domu Pana Milewskiego, urodzonego podczas okupacji, syna komendanta Armii  Krajowej w Kolnie, Stanisława  Milewskiego,  pseudonim „Śmiały”.

Część I – czas: 12 minut, 42 sekundy (zapis zdarzeń według czasu widocznego na ekranie):

10:45 – okupacja sowiecka Kolna w latach 1939-1941, wywózka mieszkańców na Sybir, zorganizowana akcja wysyłania paczek żywnościowych dla deportowanych (kasza, mąka, słonina, cebula),

10:49 – jak wykonano sztandar ZWZ  podczas okupacji  (Związek Walki Zbrojnej - z tej organizacji powstała Armia Krajowa - armia polskiego państwa podziemnego)  – na ten sztandar przysięgali żołnierze Armii Krajowej z Kolna i okolicznych wiosek.

Część II – czas: 12 minut, 53 sekundy (zapis zdarzeń według czasu widocznego na ekranie):

10:56 – nasłuch radiowy, biuletyn informacyjny, kurs radiotelegraficzny prowadzony przez Edmunda (Mundka) Zakrzewskiego,

11:03 – sabotaż – polewanie wodą zboża wysyłanego do Prus Wschodnich, dosypywanie piasku do zboża, aby zgadzała się waga  zboża, który miał oddać rolnik według wyznaczonego  kontyngentu przez niemieckiego okupanta,

11:06 – wiersz o Katyniu.

Część III – czas: 11 minut, 53 sekundy (zapis zdarzeń według czasu widocznego na ekranie):

11:08 – wyszywanie orzełków dla partyzantów,

11:11 – o burmistrzu okupowanego Kolna Mieczysławie Torbiczu, żołnierzu AK,

11:12 – sporządzanie fałszywych dokumentów tożsamości,

11:17 – o partyzantach,

11:19 – o śmierci Czesława Kulągowskiego podczas nasłuchu radiowego wskutek zdrady,

11:19 – jak Tadeusz Butler został żołnierzem Armii Krajowej.

Film ten może być przydatny również dla:

- nauczycieli historii do opowiedzenia uczniom o lokalnym ruchu oporu,

- harcerzy i instruktorów Hufca ZHP Kolno im. Jana Bytnara „Rudego”, który był harcerzem i żołnierzem Armii Krajowej,

-żołnierzy i oficerów 1 Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej im. gen.bryg. Władysława Liniarskiego, ps. „Mścisław” komendanta Białostockiego Okręgu ZWZ-AK, któremu podlegali żołnierze Armii Krajowej w Kolnie i powiecie kolneńskim,

Warto stworzyć w mieście taką atmosferę, aby  rodziny osób, które walczyły z okupantami chętnie opowiadały o swoich przodkach.

Wiele osób zabiega od lat u władz miasta o stworzenie  Izby Pamięci co pozwoli upamiętnić wielu żołnierzy i oficerów  państwa podziemnego.

Pamiętajmy - w Kolnie walczyli żywi ludzie,  a  kamienne pomniki są tylko ich symbolami.

Adam Przyborowski

W załączeniu dokumenty, które korespondują ze zdarzeniami wspomnianymi w trzech częściach filmu dokumentalnego o okupacji i działaniach konspiracji w Kolnie podczas II wojny światowej – przekazanymi przez  internetową platformę   WeTransfer.

Załącznik 1

Załącznik 2

Załącznik 3

Załącznik 4

Załącznik 5