WSA: uczestnictwo sołtysa w pracach rady gminy stanowi uprawnienie, nie obowiązek

Rada gminy, uchwalając statut sołectwa, nie może zobowiązać sołtysa do udziału w sesjach. Uczestnictwo sołtysa w pracach rady gminy stanowi jedynie uprawnienie sołtysa, z którego nie musi on korzystać – wskazał w uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku.

Wojewódzki Sad Administracyjny w Białymstoku oddalił  skargę gminy Suwałki na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody podlaskiego w sprawie nieważności uchwały o nadaniu statutów nowo powstałym sołectwom (II SA/Bk 231/24). W uchwale wojewoda zakwestionował m.in. zapis w statucie, który wskazywał, że do zadań sołtysa należy reprezentowanie sołectwa wobec organów gminy, w tym uczestnictwo bez prawa głosowania w pracach rady gminy, a w szczególności brania udziału w sesjach i pracach komisji rady gminy oraz zgłaszanie wniosków.

Zdaniem sądu, przepis zawarty w statucie został sformułowany w sposób pozwalający na odczytywanie go jako wprowadzenie obowiązku sołtysa wobec organów gminy polegającego na uczestniczeniu w pracach rady gminy, co stanowi istotne naruszenie prawa. 

„Z art. 37a ustawy o samorządzie gminnym wprost wynika, że przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy, bez prawa udziału w głosowaniu (…) Z mocy zatem ustawy upoważniającej do uchwalenia statutu sołectwa, uczestnictwo sołtysa w pracach rady gminy stanowi jedynie uprawnienie sołtysa, z którego nie musi on korzystać” – wskazał WSA.

Jak zaznaczono w uzasadnieniu do wyroku, „zapisy aktu prawa miejscowego, które regulują zagadnienia objęte upoważnieniem ustawowym ale w sposób odmienny niż to wynika z norm upoważniających, wykraczają poza zapisy upoważnienia i noszą znamiona istotnego naruszenia prawa”.

Kwestia nałożenia na sołtysów dodatkowego obowiązku wykraczającego poza regulacje ustawowe była jedną z przesłanek do unieważnienia uchwały rady gminy Suwałki o nadaniu statutów nowo powstałym sołectwom. WSA oddalając skargę przychylił się do pozostałych zastrzeżeń wojewody dotyczących m.in. określonego przez radę gminy zakresu kompetencji rady sołeckiej oraz zasad wyboru sołtysa i rady sołeckiej. 

mr/