Medycy chcą chronić dzieci przed poważnymi powikłaniami cukrzycy, które doprowadzają do śpiączki, a nawet do śmierci. Aby wykrywać jak najwcześniej chorobę chcą przebadać dzieci w województwie podlaskim. Program badań przesiewowych ma ruszyć prawdopodobnie w tym roku. Ma w pierwszej kolejności objąć dzieci z Kolna i powiatu kolneńskiego. Chodzi nie tylko o dzieci w rodzinach, gdzie choroba już wystąpiła, ale z uwagi na to, że staje się coraz bardziej powszechna – warto badać wszystkie dzieci.  

We wtorek (7 lutego) w kolneńskim domu kultury odbyła się konferencja dot. programu pt: „Prewencyjne badanie populacyjne wczesnego wykrywania cukrzycy typ 1 u dzieci w okresie bezobjawowym w województwie podlaskim”

Konferencję zorganizował Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Poprowadzili ją prof. Artur Bossowski (endokrynolog i pediatra z UMwB) i prof. Piotr Trzonkowski (naukowiec urodzony w Kolnie, absolwent tutejszego Ogólniaka).

Do udziału w konferencji zaproszono m.in. wszystkich dyrektorów przedszkoli, szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych oraz przedstawicieli władz samorządowych z całego powiatu kolneńskiego.

– Rozpoczynamy program pilotażowy dotyczący poszukiwania dzieci zagrożonych rozwojem cukrzycy typu pierwszego – tłumaczy prof. Piotr Trzonkowski. – Współcześnie jesteśmy w stanie tą cukrzycę wyłapać zanim zaczynają się objawy nawet kilka do kilkunastu lat wcześniej. W związku z tym jesteśmy w stanie takiego pacjenta będącego w grupie ryzyka monitorować i prowadzić w taki sposób, aby ta cukrzyca rozwijała się maksymalnie późno oraz żeby te objawy nie były takie bardzo dramatyczne.

Jak dodaje pochodzący z Kolna naukowiec, cukrzyca typu 1 w odróżnieniu od cukrzycy dorosłej, jest cukrzycą, która zaczyna się w bardzo dramatyczny sposób. Zwykle mówi się o tzw. kwasicy ketonowej.

– Ona często przeradza się w śpiączkę, a najbardziej dramatycznym objawem może być nawet śmierć – podkreśla profesor Trzonkowski.  – Rzadko się zdarza, ale się jednak zdarza. My chcemy, że tak powiem, wyłapywać te dzieci znacznie wcześniej, żeby one nigdy do tego momentu nie dotarły, ponieważ one się wtedy po takim epizodzie śpiączki bardzo źle prowadzą.

Miejsce na konferencję nie zostało wybrane przypadkowo. Po pierwsze profesor Artur Bossowski jest z Białegostoku i prowadzi taki program w ograniczony (logistycznie i finansowo) sposób już od wielu lat. Ma w tym zakresie duże doświadczenie. Z kolei prof. Trzonkowski reprezentujący Gdański Uniwersytet Medyczny współpracuje z nim od lat prowadząc badania dotyczące cukrzycy.

– Ja jestem natomiast z Kolna, więc summa summarum poprosiliśmy pana burmistrza, czy nie zdecydowałby się na taki program i dzięki jego uprzejmości rozpoczęliśmy taką inicjatywę – mówi Piotr Trzonkowski. – Dzisiaj chcemy porozmawiać o tym, jak z punktu widzenia samorządu lub szkół ten program mógłby wyglądać, aby był skuteczny dla pacjentów. To wszystko złożyło się na to, że Kolno jest pierwszym ośrodkiem od którego chcemy zacząć.

Program ma się rozpocząć również w kilku innych powiatach województwa podlaskiego, ale finalnie naukowcy chcą, aby objął wszystkie dzieci w Polsce.

– Myślę, że ten temat jest bardzo ważny i na czasie – podkreśla burmistrz Kolna Andrzej Duda.

Cukrzyca typu 1 jest zaliczana do najczęstszych przewlekłych chorób metabolicznych ujawniających się u dzieci. W ostatnich dwóch dekadach zaobserwowano ok. 300-procentowy wzrost liczby zachorowań, szczególnie w grupie dzieci najmłodszych. Polacy najczęściej w Europie chorują na cukrzycę typu 1. Choroba dotyka nawet noworodki. Organizm nie jest w stanie wyprodukować hormonu insuliny, niezbędnego do metabolizmu cukrów.

W województwie podlaskim w ramach programu przebadanych ma zostać  ok. 50 tys. dzieci w wieku od roku do dziewięciu lat.

Obaj medycy są laureatami wielu naukowych publikacji i nagród. Białostocki naukowiec to koordynator ogólnopolskiego projektu badawczego dotyczącego wczesnego wykrywania cukrzycy typu 1 w rodzinach z tym obciążeniem pn. „Przesiewowa ocena występowania przeciwciał przeciw elementom wysp trzustkowych u dzieci z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy typu 1”. Badania wykrywające obecność przeciwciał w stadium przedobjawowym realizowane były w 2019 r. we współpracy z prestiżowym laboratorium FIRS Lab w Cardiff. Najważniejszym osiągnięciem prof. Trzonkowskiego jest wprowadzenie do leczenia terapią komórkową opartą o immunosupresyjne limfocyty regulatorowe i zastosowanie po raz pierwszy na świecie z sukcesem sztucznie namnożonych komórek regulatorowych w leczeniu człowieka.