To, w jaki sposób można składować i wywozić gruz regulowane jest prawnie. Nie istnieje w tym względnie pełna dowolność, wręcz przeciwnie, trzeba brać pod uwagę to, co mówią na ten temat przepisy, inaczej można odpowiadać karnie i zapłacić grzywnę. Jak zatem postępować z gruzem zgodnie z regulacjami?

Czym są odpady budowlane?

W 2021 roku wprowadzono przepisy (Dz.U. poz. 2151) mówiące o tym, że odpady budowlane nie są traktowane jak odpady komunalne, ale jak odpady powstałe podczas robót budowlanych. Do prac budowlanych zalicza się zarówno budowa nowego domu, jak i wyburzanie. Odpady budowlane mogą generować się też podczas remontów, szczególnie jeśli związana jest z nimi konieczność przebudowy. W skład odpadów budowlanych wchodzą zazwyczaj wszelkie pozostałości, resztki lub zużyte materiały pochodzące z różnych prac budowlanych, rozbiórkowych i remontowych. Są one generowane w procesie budowy, modernizacji lub rozbiórki budynków czy innych obiektów. 

Najczęściej występującymi odpadami budowlanymi są:

• Beton, cegły, tynk, dachówki, ceramika. 
• Kamienie i inne materiały mineralne.
• Drewno, deski, sklejka, meble.
• Tworzywa sztuczne, takie jak plastikowe rury, folie, izolacje, opakowania.
• Stal, aluminium, żeliwo, miedź i inne metale.
• Szkło, lustra, szkło budowlane.
• Izolacje termiczne, wełna mineralna.
• Farby, lakiery, kleje, chemikalia budowlane.

Coraz większa uwaga zwracana jest na recykling i odpowiednie zagospodarowanie odpadów budowlanych, aby ograniczyć ilość śmieci składowanych na wysypiskach i zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko. Z tego powodu wymaga się odpowiedniego postępowania z odpadami budowlanymi, zarówno pod względem tego, gdzie się je wyrzuca, jak i tego, jaki jest skład śmieci z budowy i co dalej dzieje się z odpadami. 

Kto powinien wywozić gruz?

Jakim przepisom podlega gospodarowanie odpadami na budowie? Zwykle na uwadze trzeba mieć:

• Ustawę o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r., zawierającą zasady ogólne gospodarki odpadami.
• Ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminie.

Z przepisów tych dowiedzieć można się na przykład tego, jak prawo definiuje właściciela odpadów, a co za tym idzie, kto jest odpowiedzialny za składowanie i utylizację, w tym wywóz odpadów budowlanych. Właścicielem odpadów jest ich bezpośredni wytwórca. W praktyce wygląda to więc następująco: Jeśli sami prowadzimy prace budowlane, np. remontujemy dom i pozbywamy się ścianek działowych czy generujemy odpady ceramiczne, to powinniśmy zadbać o odpowiednią utylizację. Możemy wówczas albo samodzielnie zawieźć śmieci do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, albo skorzystać z usług firmy wywozowej działającej lokalnie, jak eko-gruz.pl. To drugie rozwiązanie jest o tyle efektywniejsze, że działając zupełnie na własną rękę i tak musielibyśmy zaopatrzyć się w kontener na odpady i przetransportować je samodzielnie, a dla wielu jest to zadanie logistycznie niemożliwe. Lokalna firma udostępni nam kontener i zajmie się wywozem zapełnionego pojemnika.

Jeżeli zaś zatrudniamy ekipę budowlano-remontową, wówczas bezpośrednim wytwórcą odpadów jest firma. W tej sytuacji to na jej barkach leży kwestia zadbania o wywóz gruzu, chyba że umowa zawiera inne zapisy (dlatego warto uważnie ją czytać!).

Kontener obowiązkiem

Prawo mówi, że odpady budowlane nie mogą trafić do kubła na odpady komunalne, np. tego przy osiedlowej altance śmietnikowej. Przypomnijmy, że powszechnie obowiązuje opłata śmieciowa, którą do gminy cyklicznie płacą właściciele nieruchomości za wywóz śmieci komunalnych. Po pierwsze, umieszczenie w takich kubłach śmieci budowlanych byłoby równoznaczne z chęcią wywiezienia śmieci, których opłata nie obejmuje, a taka chęć obejścia przepisów już sama w sobie jest niezgodna z prawem. Po drugie, mieszanie śmieci z gospodarstw domowych ze śmieciami budowlanymi utrudnia, a w skrajnych przypadkach uniemożliwia recykling obu tych rodzajów śmieci. Może więc zostać to uznane za działanie wbrew ekologii. 

Z tych powodów konieczne jest posiadanie lub wynajęcie kontenera na gruz. Specjalny kontener na śmieci budowlano-remontowe jest tym, co pozwala na zgodne z prawem i duchem ekologii gospodarowanie odpadami z budowy lub remontu. Co więcej, pojemnik chroni przed zanieczyszczeniem gleby, która mogłaby być narażona na wniknięcie z niej niepożądanych substancji. Nawet będąc właścicielami gruntu nie mamy możliwości przechowywania na gołej ziemi gruzu z budowy ani innych odpadów, ponieważ mogą nieść ryzyko zanieczyszczenia. Wynajem kontenera jest odpłatny, jednak w ramach usługi firma odbiera kontener z zawartością, a to oznacza, że nie trzeba dalej martwić się, co zrobić z odpadami — dalszą utylizacją zajmuje się przedsiębiorstwo. 

Na koniec warto pamiętać, że za pozbywanie się śmieci niezgodnie z prawem, w tym wywóz do lasu czy zatapianie, Kodeks Wykroczeń przewiduje wysoką grzywnę, a nawet karę pozbawienia wolności. Odpady zawsze trafić muszą w miejsce legalnie działające i przyjmujące odpady.