Zbigniew Galperyn ps. Antek, prezes Związku Powstańców Warszawskich spoczął na Pow

Podczas pogrzebu, po mszy, na cmentarzu, wiceprezes Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich Jerzy Mindziukiewicz przypomniał, że Galperyn "był człowiekiem utalentowanym i wielkim społecznikiem, zawsze czułym na ludzką niedolę". "Utalentowany, bo pracując uzyskał tytuł magistra prawa i doktora nauk ekonomicznych, jego zdolności zostały uznane przez powierzanie mu odpowiednich stanowisk państwowych i społecznych" - dodał. "Zbyszku, będzie nam bardzo trudno bez ciebie żyć w Związku Powstańców Warszawskich" - dodał.

Prezes Związku Powstańców Warszawskich, Zbigniew Galperyn, spoczął w środę w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się mszą św. w Katedrze Polowej WP.

Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski powiedział, że "to bardzo smutna chwila, ale też chwila refleksji o tym, co zostaje po ludziach takich, jak Zbigniew Galperyn". "Przede wszystkim wierność wartościom, bezkompromisowość, która dzisiaj jest tak bardzo istotna, jest tak bardzo w cenie" - wymieniał. Dodał, że zapamięta Zbigniewa Galperyna jako osobę, która łączyła dwa pozorne przeciwieństwa. "Z jednej strony była to osoba bezkompromisowa, która zawsze twardo wyrażała swoje zdanie i stała na straży wartości, a z drugiej strony - osoba o niebywałym poczuciu humoru i dystansie do rzeczywistości. A ten dystans dzisiaj trudno zachować" - tłumaczył.

"Co ważne, tak jak dla większości ludzi z jego pokolenia, powstanie było jednym z etapów, kiedy hartował się charakter, ale potem również poświęcili całe swoje życie dla Warszawy" - zauważył prezydent Trzaskowski. "Prawnik, ekonomista, ale również osoba, która pracowała w zespole odbudowującym Skopje oraz miasta po wojnie w Wietnamie. Osoba, która zadbała o to, żeby przy wszystkich inwestycjach brany był wpływ na środowisko naturalne, co dzisiaj wydaje się oczywistością, ale kiedyś oczywistością nie było" - wymieniał zasługi powstańca. "To piękne i z tego czerpiemy nadzieję, że ludzie, których pamiętamy głównie ze względu na Powstanie Warszawskie mieli tak bogate życiorysy, że właściwie można by zapisać życiorys kilku osób, tym, czego dokonali" - podkreślił Trzaskowski.

Prezes Fundacji Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego Rafał Szczepański zwrócił się do śp. Galperyna: "Drogi Zbyszku, kilka lat temu, podczas naszego spotkania w Związku Powstańców Warszawskich, powiedziałeś mi, że wiele jest jeszcze do zrobienia, ale ci sił już brakuje, dlatego razem powołaliśmy Fundację Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego i zaczęliśmy wspólnie realizować ważne projekty. Z twojej inicjatywy podjęliśmy się odnowy grobu gen. Ścibor-Rylskiego ps. Motyl, a także wspólnie postawiliśmy jego pomnik, z twojej inspiracji upamiętniliśmy +Agatona+. Kolejnego, tak bliskiego ci pomnika, poświęconego kobietom Powstania Warszawskiego, nie zdążysz już z nami odsłonić. Zabrakło raptem kilku dni" - mówił.

"Zbyszek kiedyś w rozmowie ze mną powiedział, że pamięć należy się konkretnym ludziom i miał rację. Pamięć należy się konkretnym bohaterom naszej ojczyzny. Zbigniew Galperyn do nich należy" - wspominał. "Nasza fundacja odsłoni tablicę poświęconą jego pamięci na murach siedziby Związku Powstańców Warszawskich. Dokonamy tego w pierwszą rocznicę jego śmierci" - poinformował prezes fundacji.

Szczepański odczytał list od Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka. Przypomniał w nim, że Galperyn "w bardzo młodym wieku stanął przed wielkim wyzwaniem: jak bronić wolności i niepodległości ojczyzny". "Jego wyborem była walka, stanął przeciwko przeważającemu wrogowi z bronią w ręku, został ciężko ranny, zapłacił wysoką cenę. Zbigniew Galperyn starał się służyć Polsce i Warszawie przez całe życie" - napisał Wiącek. "Można powiedzieć, że jego życiową pasją stała się dbałość o pamięć i szacunek dla tych, którzy swoją ofiarą uczynili z powstania heroiczny akt narodowej odwagi. Był zasłużonym edukatorem i działaczem, zawsze otwartym na spotkania z innymi i zawsze dbającym o dobre relacje w środowisku weteranów. To nie przypadek, że pod koniec życia został prezesem Związku Powstańców Warszawskich" - podkreślił.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, "naturalną rzeczą było to, że Galperyn stał się wielkim przyjacielem Muzeum Powstania Warszawskiego". "Wiodło go do tego poczucie wielkiej społecznej i patriotycznej odpowiedzialności i przekonanie, że walka o pamięć i prawdę historyczną przekazywana pokoleniom, to w pewnym sensie dalszy ciąg tej samej misji, którą rozpoczął na powstańczych barykadach" - ocenił.

Jerzy Pietras, przedstawiciel środowiska batalionu Chrobry I, opowiadał, że "po 1956 r., kiedy można było już organizować w Polsce środowiska AK-owskie, Galperyn włączył się do zbierania materiałów na temat powstania, fotografii, uczestniczył we wszystkich ważnych spotkaniach. A kiedy w 1988 r. zaczęliśmy stawiać pomnik batalionu w Pasażu Simonsa, tam gdzie 31 sierpnia batalion został właściwie zmieciony z powierzchni ziemi w bombardowaniu, to razem ze Zbigniewem kopaliśmy dół pod fundament, zwyczajnie - łopatą". "Pomnik stoi do dziś i od 1989 r. pan Zbigniew nigdy nie opuszczał rocznicowych uroczystości" - opowiadał Pietras.

Maciej Białecki, prezes Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944, zwrócił uwagę, że "mało znana jest powojenna działalność dr Zbigniewa Galperyna". W rozmowie z PAP ocenił, że "był on jednym z najwybitniejszych polskich urbanistów. Jego zasługą jest opracowanie metodologii miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla małych miejscowości, co dało ogromny impuls cywilizacyjny w latach 60. i 70. w Polsce".

"Był także prekursorem wprowadzania ocen odziaływania inwestycji budowlanych na środowisko, które znamy dobrze od czasów wejścia do UE, ale w Polsce ustawa w tej sprawie obowiązuje od lat 80. Galperyn był wtedy kierownikiem projektu za pieniądze Organizacji Narodów Zjednoczonych i jako jedyny z wielkim sukcesem w Europie Wschodniej wprowadził ten program w Polsce" - dodał. "Trzeba powiedzieć o jego wielkich zasługach dla rozsławienia Polski poza jej granicami. Galperyn był współpracownikiem Stanisława Jankowskiego ps. Agaton przy odbudowie Skopje w Macedonii po trzęsieniu ziemi w latach 60. Jako samodzielny kierownik projektu odbudowywał po wojnie w Wietnamie Hai Phong. Był autorem planu zagospodarowania, odbudowy, a także kształcił wietnamskich architektów i urbanistów" - dodał. "Pan Zbyszek zawsze mówił, że wszyscy pamiętamy zawsze o 63 chwały, a nikt nie chce pamiętać, o tym, co jego pokolenie zrobiło dla Polski po wojnie" - przypomniał.

Zbigniew Galperyn "Antek" zmarł 23 września w wieku 92 lat, był żołnierzem Szarych Szeregów i Armii Krajowej, powstańcem warszawskim ze Zgrupowania "Chrobry I". (PAP)

Autor: Olga Łozińska

oloz/ aszw/