Co znajduje się na dnie akwarium?

Akwaria tworzą zawsze pewien ekosystem i jak w każdym ekosystemie ważne jest to, co znajduje się na samym dnie – podłoże. Od jego specyfiki zależą warunki życia w zbiorniku i to twierdzenie jest prawdą zawsze – nawet jeśli w akwarium żywe będą tylko ryby, a roślinność sztuczna. Czym więc zasypać dno akwarium?

Kategorie podłoży

Od strony biochemicznej podłoże do akwarium nigdy nie będzie absolutnie nieaktywne, ale właśnie według znaczenia i skali aktywności się je dzieli na kilka klas.

- Substraty kompletne stanowią odpowiednik gleby: biorą one udział w przepływie energii i obiegu materii, stanowią siedlisko mikroorganizmów, a czasem również większych stworzeń. Wpływają w sposób dynamiczny na parametry fizykochemiczne wody.

- Substraty obojętne nie są aktywne biochemicznie, ale ze względu na swoją strukturę wpływają na ukorzenianie się roślin czy dają możliwość rozwoju mikroorganizmów, przy czym jednak nie stanowią ich źródła.

- Substraty pod podłoża, zwane niekiedy podkładami, są mieszankami organiczno-mineralnymi. Są aktywne, czasem nawet w dość znacznym stopniu, aczkolwiek ich składniki nie są naturalnymi składnikami dna stawu czy jeziora. Zawsze też przykrywa się je podłożem, najczęściej dekoracyjnym.

- Żwirki i piaski są podłożami dekoracyjnymi. Ich rola biologiczna nigdy nie jest zerowa, ale dobiera się je przede wszystkim pod kątem estetyki. Ważne jest przy tym spełnienie minimalnych wymagań życiowych ryb i innych organizmów, natomiast podłoża wysypuje się zwykle dość niewiele.

Źródło życia czy źródło zanieczyszczeń?

Podłoża wszystkich typów mają swoje wady i zalety. Każde, nawet jałowe podłoże, znajdujące się przez czas jakiś w akwarium, jałowe być przestanie, natomiast czas kolonizacji przez bakterie, glony czy inne organizmy będzie zależał od paru czynników: porowatości, materiału, możliwości uwolnienia pewnych związków chemicznych itd. Takie podłoża, które opierają się kolonizacji, są określane mianem obojętnych, natomiast podłoża aktywne mogą nawet bez udziału organizmów wpływać na skład wody.

Prawdą jest, że część podłoży aktywnych może spowodować zmiany właściwości fizykochemicznych roztworu, dlatego podłoże zawsze dobiera się do planowanego ekosystemu. Każde środowisko ma określoną tolerancję, podobnie każdy pojedynczy gatunek i osobnik. Jeśli mówi się, że podłoże jest źródłem zanieczyszczeń, to oznacza to najpewniej, że jest źle dobrane. Jeśli będzie dobrane dobrze, to co prawda stanie się źródłem minerałów albo siedliskiem organizmów, natomiast nie należy ich traktować w kategorii zanieczyszczeń. Będą to jedne z elementów bardziej złożonego ekosystemu, które – powtórzmy – przy dobrze dobranym podłożu jedynie pozytywnie wpłyną na wzrost i rozwój organizmów żyjących w akwarium: roślin, ryb, skorupiaków itd.